Hình ảnh: Phan Châu Trinh - Nhà văn, nhà hoạt động chính trị của Việt Nam
Giới thiệu
Phan Châu Trinh, tên thật Phan Chu Trinh, là một nhà thơ, nhà văn và nhà hoạt động chính trị ở thời đại cận đại của Việt Nam. Ông sinh ngày 9 tháng 9 năm 1872, tại làng Tây Lộc, huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. Phan Châu Trinh được biết đến với các biệt hiệu Tây Hồ, Hy Mã và tự là Tử Cán.
Thân thế
Phan Châu Trinh sinh ra trong một gia đình trí thức. Cha ông là Phan Văn Bình, từng tham gia phong trào Cần Vương và mẹ ông là Lê Thị Trung, con gái nhà vọng tộc. Khi ông lên 6 tuổi, mẹ ông qua đời và quê nhà bị quân Pháp đốt cháy trong cuộc trấn áp phong trào Cần Vương. Ông phải theo cha và được cha dạy chữ và võ. Sau khi cha mất, ông trở về quê sống với anh trai và tiếp tục đi học. Ông học giỏi và được tuyển vào trường tỉnh, học cùng với những người bạn nổi tiếng như Trần Quý Cáp, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Đình Hiến, Phan Quang và Phạm Liệu.
Sự nghiệp
Phan Châu Trinh là một trong ba cử nhân đỗ thứ ba ở trường Thừa Thiên sau khi tốt nghiệp khóa Canh Tý vào năm 1900. Ông đỗ phó bảng và cùng khoá với tiến sĩ Ngô Đức Kế và phó bảng Nguyễn Sinh Sắc. Ông từng làm nhiều công việc và đi khắp nơi như Nam Kỳ, Bắc Kỳ, Nhật Bản để tìm hiểu và trau dồi kiến thức. Ông muốn thay đổi nền chính trị của Việt Nam bằng cách nâng cao trình độ trí tuệ và đạo đức của người Việt, khuyến khích phát triển kinh tế và văn hóa, học tập tư tưởng tiến bộ của Phương Tây và thay đổi tập quán lạc hậu.
Phong trào Duy Tân
Phan Châu Trinh là người tiên phong trong việc phát động phong trào Duy Tân tại Việt Nam. Phong trào này nhằm khai hóa dân tộc, giáo dục ý thức công dân và xây dựng cá nhân độc lập, tự chủ và có trách nhiệm với xã hội. Ông khuyến khích cải cách giáo dục, mở rộng công thương nghiệp, đẩy mạnh công nghệ và thay đổi tập quán lạc hậu. Phan Châu Trinh cho rằng Việt Nam cần phát triển kinh tế và giáo dục để tự lực tự cường, hội nhập vào thế giới văn minh và đạt được độc lập chân chính. Ông viết nhiều bài thơ và công khai hoạt động với khẩu hiệu "Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh".
Bị giam và cuộc sống sau đó
Phan Châu Trinh bị bắt và giam giữ hai lần. Lần đầu tiên là vào năm 1908 trong cuộc trấn áp phong trào chống sưu thuế ở Trung Kỳ. Sau khi được trả tự do, ông tiếp tục hoạt động chính trị và bị bắt giam lần thứ hai vào năm 1914 tại Paris. Sau khi ra tù, ông làm nghề rửa ảnh để kiếm sống. Trong những năm chiến tranh, ông gặp nhiều khó khăn và cảnh ngộ gia đình rất khó khăn.
Phan Châu Trinh qua đời vào ngày 24 tháng 3 năm 1926 tại Sài Gòn. Ông để lại một di sản văn hóa quan trọng cho Việt Nam và là một nguồn cảm hứng cho các thế hệ sau.
