Di sản văn hoá là một phần quan trọng của một thành phố và quận Ba ở Sài Gòn không phải là ngoại lệ. Quận Ba có nhiều "kho báu" di sản lịch sử và văn hoá đã đóng góp vào việc thúc đẩy kinh tế của khu vực này. Những dấu tích cổ xưa và các công trình kiến trúc độc đáo là những tài sản quý giá mà chúng ta cần bảo tồn và phát triển.
Dấu tích Kinh thành Gia Định
Kinh thành Gia Định là một trong những dấu tích quan trọng nhất của quận Ba. Trước khi thuộc địa Pháp vào, quận Ba còn nhiều dấu tích của Kinh thành và xóm làng Gia Định. Ngoài ra, còn có các dấu tích của cuộc chiến chống Pháp vào năm 1859-1862.
- Đàn Xã Tắc là nơi diễn ra các nghi lễ cúng tế Thổ thần và Thần Nông. Việc xác định lại vị trí này và phục dựng lễ hội cúng tế sẽ mang ý nghĩa lịch sử lớn.
- Cổng thành Vọng Khuyết Môn của Thành Bát Quái.
- Giếng nước lớn của trung tâm Hoàng Thành Gia Định.
- Chùa Khải Tường, nơi hoàng tử Đảm chào đời và nơi xuất hiện truyền thuyết Nàng Hai Bến Nghé giúp nghĩa quân tiêu diệt đại úy Pháp Barbé.
- Và nhiều địa điểm khác.
Đường Thiên Lý - Con đường quốc phòng và công nghiệp
Đường Thiên Lý (còn gọi là đường Cách Mạng Tháng Tám) là một con đường chiến lược của Thành Gia Định. Đường này đan xen nhiều di tích về quốc phòng và công nghiệp của nhiều thời kỳ.
- Đồng Tập Trận là đất nghĩa trang và cũng là khu vực Công viên Lê thị Riêng và Depot xe lửa Hòa Hưng.
- Mô Súng hoặc Trường Súng là gò đất được sử dụng để tập bắn và đúc súng, nay là Vòng xoay Công trường Dân Chủ.
- Mả Biền Tru là nơi vua Minh Mạng xử tử và vùi thây trong các hố chôn chung.
- Khu Cột giây thép Chí Hòa, xây dựng cuối thế kỷ 19.
- Depot xe lửa Chí Hòa, xây dựng trong khoảng 1900-1930.
- Ga hàng hóa Hòa Hưng, nay là ga Sài Gòn.
"Đặc khu biệt thự" và các Xóm Thợ
Quận Ba còn là nơi có nhiều đặc điểm kiến trúc và công trình quan trọng trong quá trình xây dựng Sài Gòn hiện đại từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20. Có thể tổ chức các tour tham quan để khám phá quá trình xây dựng đô thị và tìm hiểu thêm về lịch sử của khu vực này.
- Các con đường huyết mạch Impériale, Chasseloup Laubat, Richaud, Thuận Kiều là những con đường quan trọng.
- Các công trình kiến trúc đáng chú ý như Nhà thờ Tân Định, trường Chasseloup Laubat, Tháp nước Thevenet, Tháp nước giếng Mac Mahon.
- Khu vực "đặc khu biệt thự" với hơn 100 biệt thự xưa đẹp.
- Cùng với các trường học, bệnh viện, đền chùa và nhà thờ.
Kinh Nhiêu Lộc - Thị Nghè
Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đã từng là một tuyến vận chuyển hàng hóa và quân lính quan trọng. Trong thời chiến tranh 1945-1975, hai bờ kênh đã trở thành nơi tập trung của dân tỵ nạn và dân nghèo. Tuy nhiên, hiện nay kênh đã được cải tạo và trở nên sạch đẹp hơn. Hai bờ kênh cũng đã trở thành nơi có nhiều trường học, cơ sở giải trí và các công trình văn hóa.
Cộng đồng dân cư - dân tộc phong phú
Quận Ba có cộng đồng dân cư đa dạng về dân tộc. Ngoài người Việt và người Hoa, còn có người Khmer và người Chăm. Đây là một di sản phi vật thể quan trọng mà không phải quận nào ở Sài Gòn cũng có được.
Quận Ba không chỉ sở hữu những dấu tích lịch sử và văn hoá độc đáo, mà còn đóng góp rất nhiều vào việc thúc đẩy kinh tế của khu vực này. Việc bảo tồn và phát triển di sản này sẽ mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho quận Ba mà còn cho cả thành phố Sài Gòn.
