Ngày 18/1/2024, trong kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV đã thông qua sửa đổi Luật Đất đai, nhằm thể chế hóa toàn diện các chủ trương, chính sách của Đảng và Quốc hội, cùng với việc giải quyết những khó khăn phát sinh trong việc thi hành Luật Đất đai năm 2013 và hóa giải các quy định đã được thực tiễn chứng minh phù hợp.
Tác động sâu rộng đến mọi tầng lớp
Đánh giá về việc thông qua Luật Đất đai (sửa đổi), Phó giáo sư, tiến sỹ Bùi Thị An, nguyên Đại biểu Quốc hội, ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khóa XIII, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội cho biết đây là dự án luật quan trọng, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt trong cuộc sống chính trị, kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường của đất nước; ảnh hưởng sâu rộng đến tất cả tầng lớp người dân và cộng đồng kinh doanh.
Việc thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) cũng là một tin vui, khiến người dân tràn đầy phấn khởi, giúp doanh nghiệp có thể dễ dàng tính toán hướng phát triển cho giai đoạn mới và cung cấp cơ hội tiếp cận đất đai cho nhiều người hơn, bảo vệ quyền lợi của họ một cách đầy đủ hơn.
Một số điểm mới của Luật Đất đai (sửa đổi) so với Luật Đất đai năm 2013 bao gồm việc tách biệt vấn đề định giá đất với chính sách hỗ trợ miễn giảm đất; quy định việc tiếp cận đất đai cho người dân và doanh nghiệp như thu hồi đất để phục vụ xây dựng hạ tầng kinh tế-xã hội và hoạt động sản xuất kinh doanh; và cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ mà không vi phạm pháp luật liên quan đến đất đai.
Trước đây, quy định của Luật Đất đai năm 2013 chỉ điều chỉnh bảng giá đất mỗi 5 năm và chỉ điều chỉnh khi có biến động về giá trị thị trường đất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất ít trường hợp thực hiện việc điều chỉnh bảng giá đất trong quá trình áp dụng, dẫn đến bảng giá đất không phản ánh đúng giá trị thực tế của đất trên thị trường.
Theo Luật Đất đai (sửa đổi), bảng giá đất sẽ được ban hành hàng năm để đảm bảo điều chỉnh dựa trên tình hình thị trường thực tế và mở rộng phạm vi áp dụng của bảng giá đất.
Ủy ban Nhân dân tỉnh có trách nhiệm đề xuất điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 1 tháng 1 của năm tiếp theo hoặc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung trong năm và Chính phủ sẽ quy định chi tiết để đảm bảo bảng giá đất được cập nhật phù hợp với tình hình thực tế.
Nhằm thực hiện Luật Đất đai (sửa đổi) một cách hiệu quả, Phó giáo sư, tiến sỹ Bùi Thị An đã đề xuất giải quyết vấn đề nợ đọng và giải quyết chậm văn bản quy định chi tiết một cách kịp thời, nhằm tránh việc lặp lại các vấn đề gặp phải với Luật Đất đai (sửa đổi) - một văn bản luật quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Cụ thể, Chính phủ cần tập trung hoàn thiện các văn bản hướng dẫn Luật và đảm bảo tính tương thích của hệ thống pháp luật sau khi Luật có hiệu lực. Hệ thống pháp luật đất đai hoàn thiện sẽ góp phần vào phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Bộ, ngành cũng cần ban hành các thông tư để quy định cụ thể hơn và giao quyền trách nhiệm rõ ràng cho các bộ, ngành để người dân có thể giám sát hành vi của họ.
Thực thi hiệu quả công tác quản lý đất đai
Tiến sỹ Nguyễn Đình Đáp thuộc Viện Địa lý Nhân văn, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho biết những thay đổi về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất được quy định trong Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ tạo nền tảng cho việc sử dụng nguồn lực đất đai trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong quản lý và sử dụng đất, đồng thời tạo động lực để đưa Việt Nam trở thành một nước phát triển có thu nhập cao, như mục tiêu của Đảng và Nhà nước.
Luật Đất đai (sửa đổi) đã quy định chi tiết về việc Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội cho lợi ích quốc gia và lợi ích công cộng. Đồng thời, Luật cũng đã quy định rõ quy trình, thủ tục thu hồi đất với mục tiêu đảm bảo tính dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và tuân thủ quy định của pháp luật; đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng và sự phát triển bền vững, văn minh, hiện đại của cộng đồng và địa phương.
Luật Đất đai (sửa đổi) cũng quan tâm đến những đối tượng chính sách xã hội và những người cung cấp trực tiếp sản xuất nông nghiệp; cung cấp các bước thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thu hồi đất để đảm bảo sự tham gia của người dân trong quá trình này và đảm bảo quyền lợi của những người sở hữu đất trước khi đất được thu hồi. Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ giới hạn những tranh chấp liên quan đến lợi ích tập thể hay những vấn đề liên quan đến đất đai.
Để đảm bảo sự hiệu quả trong công tác quản lý đất đai trong tương lai, tiến sỹ Nguyễn Đình Đáp đề xuất tăng cường cải cách thủ tục hành chính về đất đai, hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, đồng thời tập trung vào tương thích của hệ thống pháp luật, loại bỏ các bước trung gian, thực hiện phân cấp và phân quyền theo quy định của Luật.
Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, thanh tra và kiểm soát quyền lực, giải quyết hiệu quả những vấn đề liên quan đến quản lý và sử dụng đất, thị trường quyền sử dụng đất và thị trường bất động sản nói chung.
Những biện pháp trên sẽ đảm bảo việc thực thi hiệu quả công tác quản lý đất đai và góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
