Hồ Biểu Chánh (胡表政, 1884-1958), tên thật là Hồ Văn Trung (胡文中), tự Biểu Chánh (表政), hiệu Thứ Tiên (次仙); là một nhà văn tiên phong của miền Nam Việt Nam ở đầu thế kỷ 20. Ông từng là viên chức nhà Pháp thuộc và đạt chức đốc phủ sứ.
Ông sinh năm 1884 (trong giấy khai sinh ghi ngày 1 tháng 10 năm 1885) tại làng Bình Thành, tỉnh Gò Công (nay thuộc ấp Thành Nhứt, xã Bình Xuân, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang). Ông xuất thân trong một gia đình nông dân, và được học chữ Nho từ khi còn nhỏ. Sau đó, ông chuyển sang học quốc ngữ và tiếp tục học trung học ở Mỹ Tho và Sài Gòn.
Sau khi đậu kỳ thi Thành chung năm 1905, ông trở thành viên của Soái phủ Nam Kỳ và làm việc trong ngạch ký lục. Ông được biết đến như một viên chức thanh liêm, yêu dân, và thương người nghèo. Năm 1941, sau khi ông về hưu, Pháp mời ông làm cố vấn với danh hiệu Nghị viện Hội đồng Liên bang Đông Dương và Phó Đốc lý thành phố Sài Gòn, đồng thời làm giám đốc những tờ báo tuyên truyền cho chủ nghĩa Pháp-Việt.
Sau khi Nam Bộ được tái chiếm vào năm 1946, Cộng hòa tự trị Nam Kỳ được thành lập và ông được mời làm cố vấn cho chính phủ của Nguyễn Văn Thinh. Tuy nhiên, khi chính phủ này sụp đổ chỉ sau vài tháng, ông lui về quê ở ẩn và dành trọn những năm tháng còn lại cho sự nghiệp văn chương. Ông qua đời ngày 4 tháng 9 năm 1958 tại Phú Nhuận, Gia Định, thọ 73 tuổi.
Khi viết văn, ông lấy tên tự ghép với họ là Hồ Biểu Chánh, trở thành một bút danh bất hủ, được nhiều người biết đến và yêu mến hơn tên thật Hồ Văn Trung của ông. Ông đã để lại hơn 100 tác phẩm gồm tiểu thuyết và các thể loại khác, như nghiên cứu, phê bình văn học và sáng tác tuồng hát, cùng với các bản dịch văn học cổ điển Trung Quốc như Tình sử và Kim cổ kỳ quan, góp phần quan trọng vào sự phát triển của văn học Việt Nam hiện đại.
Tác phẩm của ông thuộc thời kỳ đầu của văn học chữ quốc ngữ, với cốt truyện đơn giản và triết lý chủ đạo là thiện thắng ác. Ông nổi tiếng với việc miêu tả cuộc sống ở Nam Kỳ từ nông thôn đến thành thị trong những năm đầu thế kỷ 20. Phong cách viết của ông thân thiện, gần gũi, và mang tính dân dã.
Ông cũng đã có những đóng góp lớn vào việc phát triển thể loại tiểu thuyết ở Việt Nam, và để lại một khối lượng tác phẩm đáng kể, gồm 64 tiểu thuyết, 12 tập truyện ngắn và truyện kể, 12 vở hài kịch và ca kịch, 5 tập thơ và truyện thơ, 8 tập ký, 28 tập khảo cứu-phê bình. Ngoài ra, ông còn có các bài diễn thuyết và 2 tác phẩm dịch.
Hồ Biểu Chánh đã được chuyển thể thành các bộ phim từ các tác phẩm của ông như Con nhà nghèo, Ân oán nợ đời, Nợ đời, Chúa tàu Kim Quy, Cay đắng mùi đời và nhiều tác phẩm khác.
Hồ Biểu Chánh là một nhà văn vĩ đại và việc sáng tác của ông đã để lại dấu ấn không thể phai nhòa trong văn học Việt Nam.
