Việc giải quyết tranh chấp đất đai là vấn đề quan trọng, đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp cho các bên trong tranh chấp. Tuy nhiên, quy trình giải quyết tranh chấp đất đai phức tạp và kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên trong mối quan hệ tranh chấp. Vậy thời gian giải quyết tranh chấp đất đai kéo dài là bao lâu?
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Theo luật sư Nguyễn Mạnh Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Gia (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), khi xảy ra tranh chấp đất đai, các bên bắt buộc phải thực hiện hòa giải. Nếu không thể thỏa thuận bằng hòa giải, các bên có thể gửi đơn đến UBND cấp xã nơi xảy ra tranh chấp để hòa giải theo quy định của Luật đất đai 2013. Trường hợp sau khi hòa giải không thành công, các bên có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.
Lĩnh vực thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được quy định tại Điều 203 của Luật đất đai 2013:
- Tranh chấp đất đai liên quan đến giấy chứng nhận hoặc các loại giấy tờ xác nhận quy định tại Điều 100 của Luật đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất sẽ do Tòa án nhân dân giải quyết.
- Tranh chấp đất đai không liên quan đến giấy chứng nhận hoặc các loại giấy tờ xác nhận quy định tại Điều 100 của Luật đất đai, các bên chỉ có hai lựa chọn để giải quyết tranh chấp: nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều 203 hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Trường hợp bên tranh chấp chọn giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền, quy trình giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:
- Tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau sẽ do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết, bên có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
- Tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sẽ do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết, bên có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai
Quy định thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND các cấp có thẩm quyền, Bộ Tài Nguyên và Môi trường được quy định như sau:
- Hòa giải tranh chấp đất đai: không quá 45 ngày.
- Giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp huyện: không quá 45 ngày.
- Giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh: không quá 60 ngày.
- Giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường: không quá 90 ngày.
- Cưỡng chế thi hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai: không quá 30 ngày.
Thời gian giải quyết được tính từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, không tính thời gian nghỉ, ngày lễ theo quy định của pháp luật, thời gian tiếp nhận hồ sơ tại xã, thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất, thời gian xem xét đối với trường hợp sử dụng đất vi phạm pháp luật, thời gian trưng cầu giám định. Đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, thời gian giải quyết có thể được tăng thêm 10 ngày trừ thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai.
Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân phụ thuộc vào quá trình chuẩn bị xét xử và đưa vụ án ra xét xử. Theo Điều 203 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015, thời hạn chuẩn bị xét xử đối với tranh chấp đất đai là 4 tháng. Trong trường hợp phức tạp hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan, Chánh án Tòa án có thể gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, nhưng không quá 2 tháng. Thời hạn để đưa vụ án ra xét xử là 1 tháng từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, có thể tăng thêm 1 tháng trong trường hợp có lý do chính đáng.
Tổng cộng, thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án nhân dân có thể kéo dài lên đến 8 tháng chưa tính đến các trường hợp hoãn hoặc tạm đình chỉ vụ án, và các kháng cáo hay kháng nghị. Do đó, thực tế cho thấy, các vụ án tranh chấp đất đai có thể kéo dài hàng năm, tốn rất nhiều tiền bạc và thời gian cho các bên trong tranh chấp.
Kết luận
Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai đòi hỏi sự công bằng, kỷ luật và thời gian. Các bên tranh chấp phải tuân thủ quy định của pháp luật và tham gia một quá trình phức tạp. Việc thực hiện các bước và chờ đợi quyết định cuối cùng có thể mất hàng tháng, thậm chí hàng năm. Điều quan trọng là tất cả các bên trong tranh chấp đều cần kiên nhẫn và kiên quyết trong việc đạt được quyền lợi của mình.
Một vụ tranh chấp đất đai do Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai xét xử, ngày 06/10/2020. 
Một vụ tranh chấp đất đai do Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai xét xử, ngày 06/10/2020.
