Ảnh minh họa - Đinh Triều
Giới thiệu
Xin chào các bạn! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá về triều đại Đinh - một triều đại Việt Nam quan trọng trong lịch sử. Triều đại Đinh được thành lập vào năm 968 và kéo dài cho đến khi Đinh Toàn nhường ngôi cho triều đại Lê vào năm 980. Hãy cùng tôi tìm hiểu về gia đình Đinh và thời kỳ cầm quyền của họ.
Lịch sử gia đình
Nguyên nhân và sự thăng tiến trong quyền lực
Gia đình Đinh bắt nguồn từ làng Hoa Lư, thuộc vương quốc Jinghai, ngày nay là tỉnh Ninh Bình, miền bắc Việt Nam. Cha của Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Công Trứ từng làm thống đốc Hoàn Châu dưới thời Dương Đình Nghệ và Ngô Quyền. Đinh Bộ Lĩnh trở thành Công Tước Hoàn sau khi cha mất khi còn nhỏ. Ông sống cùng với mẹ và gia đình trong một ngôi đền thánh gần một ngọn núi ở Hoa Lư. Đinh Bộ Lĩnh có một chị gái tên là Đinh Quế Hương.
Vào những năm 940, Đinh Bộ Lĩnh trẻ tuổi trở thành một nhà lãnh đạo của tuổi trẻ làng vàng, người tham gia vào các trò chơi hoàng gia trong đó ông là vua. Dân làng đã nhận ra ông là một nhà lãnh đạo tương lai và đồng lòng theo ông. Khi đó, ông đã thành lập một căn cứ trên đất chú của mình. Khi chú không chịu khuất phục ông, ông đã gửi bạn bè của mình tấn công chú. Khi chú truy đuổi ông, ông bị mắc kẹt dưới một cây cầu đổ sập và suýt bị giết, nhưng sau đó nhìn thấy hai con rồng màu vàng bay lên trời. Chú rút lui và sau đó đầu hàng ông.
Vào năm 951, ông bắt đầu thách thức quyền lực hoàng gia của triều đại Ngô. Hai vua Ngô Xương Ngập và Ngô Xương Văn đã gửi một đội quân để đàn áp Đinh Bộ Lĩnh, nhưng thất bại và bắt giữ con trai của ông là Đinh Liễn làm con tin. Hai vua treo Liễn trên một trụ cột trước mặt Bộ Lĩnh và hét lên rằng sẽ giết Liễn trừ khi Bộ Lĩnh đầu hàng. Bộ Lĩnh tức giận trả lời: "Làm sao một người lớn có thể cúi đầu trước vấn đề quan trọng chỉ vì con trai của mình?" Ông ra lệnh bắn hơn mười mũi tên vào hướng Liễn. Hai vua kinh hoàng và rút quân trở về.
Sau khi Đinh Liễn trốn thoát và trở về Hoa Lư, Đinh Bộ Lĩnh đã thuyết phục Trần Lãm, một triều đại chiếm đóng Bố Hải Khẩu, trở thành đồng minh của mình. Khi vua Ngô Xương Văn bị giết trong một trận chiến vào năm 965 và đất nước rơi vào cuộc nội chiến hỗn loạn giữa các tướng quân, Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễn chỉ huy quân đánh bại các bộ tộc cao nguyên, sau đó chiếm được thủ đô Cổ Loa cùng năm đó. Hai năm sau, ông đánh bại hoặc khiến tất cả các tướng quân khuất phục, làm yên bình đất nước ở tuổi 43. Năm 967, Bộ Lĩnh phong con trai của mình với danh hiệu "Nam Việt Vương". Ngô Nhật Khánh, người sống sót duy nhất trong triều đại Ngô trước đó, đầu hàng Bộ Lĩnh và ông đã cho con gái của mình, Công chúa Phất Kim, kết hôn với Nhật Khánh. Sau đó, Nhật Khánh lấy vợ và chạy trốn về phía nam. Ông trách móc vợ của mình và căm ghét cha cô, và ông bị lưu vong tại Champa.
Thời kỳ cầm quyền
Vào năm 968, Đinh Bộ Lĩnh thành lập vương quốc Đại Cồ Việt, dời thủ đô về ngôi nhà của mình ở Hoa Lư. Ban đầu, ông tự gọi mình là "Vạn Thắng Vương" và sau đó tuyên bố mình là hoàng đế. Năm 970, Đinh Bộ Lĩnh đặt tên cho triều đại của mình là "Thái Bình", phát hành tiền xu đồng và bắt đầu truyền thống đồng xu Việt Nam. Ông thành lập 5 hoàng hậu. Năm 971, ông chính thức công bố các bổ nhiệm quan chức trong triều. Nguyễn Bặc được đặt làm người đứng đầu tầng lớp quý tộc với danh hiệu "Định Quốc Công". Lê Hoàn, một sĩ quan quân đội 35 tuổi từ Ái (Thanh Hoá) được bổ nhiệm làm chỉ huy quân đội hoàng gia.
Gia đình Đinh thành lập tổ chức tôn giáo chính thức bao gồm các nhà sư và tu sĩ Phật giáo trong một hệ thống hành chính. Bộ Lĩnh trao tặng các danh hiệu khác như "Người giám sát sư Phật" cho các tu sĩ cấp cao của Đại Việt và năm 971, ông chỉ định chức vị cao nhất Phật giáo là đại sư cho việc cải tạo Việt, cho bậc đại lão tông của phái Vô Ngôn Thông, Ngô Chân Lưu, người giữ chức vụ cho đến khi ông qua đời bốn mươi năm sau đó. Một tu sĩ Phật giáo khác, Trương Ma-ni và một tu sĩ Đạo giáo, Đặng Huyền Quang được trao danh hiệu "Người giám sát sư Phật" và "Quân Loyal và Righteous". Bộ Lĩnh cũng thành lập điện thờ đất và điện thờ công nghiệp.
Vào năm 972, Đinh Bộ Lĩnh đã gửi các sứ thần tribute bao gồm vải, sừng tê giác, ngà voi và trà thơm cho triều đại Tống của Trung Quốc. Tống phản ứng bằng cách gửi một đoàn sứ đến Đại Việt và trao danh hiệu "Vương Nhà Jiaozhi" cho Bộ Lĩnh. Danh hiệu này được trao cho các vua Việt Nam bởi các hoàng đế Tống cho đến năm 1174.
Ám sát và chuyển giao triều đại
Vào tháng 10 năm 979, một castrato tên Đỗ Thích đã giết chết hoàng đế Đinh Bộ Lĩnh và hoàng tử Đinh Liễn khi họ đang ngủ trong cung đình vào ban đêm. Tướng Lê Hoàn lên nắm quyền làm người quản lý trong khi Đinh Toàn, 5 tuổi, nắm giữ ngôi vị hoàng đế. Cuộc nổi dậy bùng phát. Trong tình thế này, Triều đại Tống đã gửi quân đến dưới sự chỉ huy của Hầu Như Bảo nhằm khôi phục ngôi vua trẻ. Tuy nhiên, mối đe dọa tái xâm chiếm Trung Quốc đã khiến các quan viên triều đình ủng hộ Lê Hoàn tranh quyền. Họ hô hào ông trở thành vua và thiết lập một chính quyền ổn định hơn, sẵn sàng cho xâm lược của Trung Quốc. Năm 980, các quan chức và tướng lĩnh tập hợp tại Hoa Lư và hoàng hậu Dương Vân Nga mang ra áo choàng của hoàng đế để mặc cho Lê Hoàn, cung cấp cho ông ngôi vị vua và sau đó kết thúc triều đại Đinh và chuyển quyền lực cho gia đình Lê.
Hậu duệ
Sau năm 980, Đinh Toàn, con trai bị lật đổ của Đinh Bộ Lĩnh vẫn giữ một vị trí quan trọng trong quân đội. Tuy nhiên, năm 1000, một cuộc nổi dậy xảy ra ở Phong (tỉnh Phú Thọ ngày nay), những kẻ nổi dậy Mường bao vây quân đội hoàng gia trên sông Đà và Đinh Toàn bị giết trên chiếc thuyền của mình.
Quan hệ ngoại giao
Từ năm 970 đến năm 975, Đinh Bộ Lĩnh đã thiết lập tình trạng Đại Việt như một bảo hộ và quốc gia phụ thuộc của triều đại Tống để đạt được sự công nhận của Trung Quốc về sự độc lập của Đại Việt. Mối quan hệ bảo hộ với Trung Quốc kéo dài cho đến khi 1883 khi bảo hộ Pháp được thành lập.
Di sản
Gia đình Đinh là triều đại Việt Nam đầu tiên hoàn toàn độc lập. Những vị vua chiến binh-tăng của Việt Nam thời kỳ Hoa Lư đã ủng hộ Phật giáo Việt Nam khi tu sĩ trở nên không thể thiếu đối với gia đình hoàng gia.
Kết luận
Đinh triều đã chứng tỏ sự mạnh mẽ và quyết tâm trong việc khôi phục ổn định và độc lập cho Đại Việt. Với các thành tựu quan trọng như thiết lập triều đại hoàn toàn độc lập và quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, Đinh triều đã để lại di sản quan trọng trong lịch sử Việt Nam.
Ảnh minh họa: Đinh triều
