Ảnh: Nằm trong vùng Kinh Bắc xưa, đến nay, nhiều người dân ở Cổ Bi vẫn có thói quen hát và thuộc nhiều bài quan họ. Trong ảnh: Các cụ cao tuổi thôn Cam truyền dạy cho thế hệ trẻ các làn điệu dân ca quan họ.
Cổ Bi là một điểm đến đầy đặc biệt, nơi gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc. Với một lịch sử lâu đời và vị trí quan trọng trong lịch sử dân tộc, Cổ Bi đã từng là đại bản doanh của quân đội các triều đại như Hai Bà Trưng, nhà Tiền Lý, nhà Ngô, nhà Trần và nhà Lê. Nơi đây còn được biết đến với hành cung phủ Kim Thành - nơi được chúa Trịnh Cương xây dựng để đưa đô về đây.
Lịch Sử Và Di Sản Văn Hóa
Trong quá trình lịch sử, Cổ Bi đã trải qua nhiều thay đổi địa danh. Từ thuộc bộ Vũ Ninh thời vua Hùng, đến đất Long Biên thuộc thời nhà Lý, trấn Kinh Bắc thuộc thời nhà Lê, và tỉnh Bắc Ninh thuộc thời nhà Nguyễn. Từ năm 1961, Cổ Bi trở thành một phần của huyện Gia Lâm (Hà Nội).
Ngày nay, Cổ Bi vẫn lưu giữ ngôi đình cổ thờ Dương Võ đại vương - một vị thần tướng thời Hùng Vương đã hiển linh và phù trợ Hai Bà Trưng khi đại quân qua đây. Đình thôn Vàng với kiến trúc cổ kính cùng vô số cổ vật mang giá trị văn hóa đã được Nhà nước xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 1995.
Ảnh: Đình thôn Vàng cổ kính thờ Dương Võ đại vương - một vị thần tướng thời Hùng Vương đã hiển linh và phù trợ Hai Bà Trưng khi đại quân qua đây.
Văn Hóa Truyền Thống Vẫn Sống Động
Theo ông Nguyễn Doãn Thâu, người hiểu biết về lịch sử và văn hóa của địa phương, người dân thôn Vàng vẫn duy trì truyền thống hát chèo và hát tuồng. Dù người biết hát tuồng trở nên hiếm hơn, nhưng người biết hát chèo vẫn còn khá nhiều.
Những nét văn hóa truyền thống không chỉ được thể hiện trong cuộc sống hàng ngày mà còn trong các hoạt động hội làng. Ông Nguyễn Doãn Thâu chia sẻ: "Ở các đoàn nghệ thuật, nhà hát chèo, con cháu làng Vàng khá đông. Chính vì vậy, vào dịp hội làng, con cháu trong làng đều trở về tham gia biểu diễn, làng tôi không phải thuê văn nghệ bao giờ".
Nét đẹp văn hóa truyền thống cũng được gìn giữ trong gia đình ông Thâu, với ba thế hệ trong gia đình thường xuyên tham gia môn nghệ thuật truyền thống - chèo.
Giữ Lửa Nét Văn Hóa Quý Báu
Làng Cam, xã Cổ Bi cũng được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia, với di tích đình và chùa. Làng có hơn 1.300 hộ dân, chia thành 2 thôn Cam 1 và Cam 2. Các phong tục và nghi thức truyền thống như tục "lên lão" vẫn được người dân thôn Cam duy trì. Vào dịp hội làng hàng năm, đàn ông 52 tuổi sẽ được lễ "lên lão" và đảm nhiệm một số việc của làng trong suốt năm đó.
Ảnh: Giếng cổ trước đình thôn Cam được "hồi sinh".
Một nét văn hóa đặc biệt tại làng Cam là thau rửa giếng làng. Với một giếng nước có từ hàng trăm năm trước, người dân làng Cam đã khơi lại giếng cũ và thau rửa giếng vào dịp hội làng hàng năm. Những người được may mắn tham gia việc này chính là những người được lễ "lên lão" trong năm đó. Điều này cho thấy tình yêu và sự gìn giữ của người dân đối với những nét văn hóa truyền thống quý báu.
Gìn Giữ Nét Đẹp Văn Hóa Truyền Thống
Cổ Bi không chỉ là một điểm đến hấp dẫn với lịch sử và di sản văn hóa đa dạng, mà còn là nơi có con người thân thiện và tâm huyết gìn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống. Nhờ sự khắc khe trong bảo tồn và tôn tạo các công trình kiến trúc cổ, Cổ Bi đã trở thành điểm đến cuốn hút khách du lịch và những người muốn tìm hiểu về văn hóa dân tộc.
Phó Chủ tịch UBND xã Cổ Bi - Nguyễn Thị Hạnh cho biết rằng xây dựng nông thôn mới và nâng cao nông thôn mới kiểu mẫu đã tạo điều kiện để khơi dậy nét văn hóa đặc sắc tại Cổ Bi. Thôn Hội đang tu bổ và tôn tạo di tích lịch sử đình làng, trong khi các thôn Vàng và Cam đã tu bổ và khôi phục các di tích lịch sử từ những năm trước. Người dân tích cực tham gia xây dựng gia đình, thôn, tổ dân phố văn hóa. Đặc biệt, thôn Hội đã xây dựng được mô hình thôn thông minh.
Trên hành trình trở thành phường trong tương lai, Cổ Bi sẽ tiếp tục đề cao giá trị văn hóa truyền thống và gìn giữ những nét đẹp mà cha ông để lại. Cổ Bi không chỉ là một nơi tham quan lịch sử, mà còn là một trải nghiệm đáng nhớ về văn hóa Việt Nam.
