Trần Cao Vân (1866 - 1916) đã trở thành một nhân vật quan trọng trong lịch sử Việt Nam thời thực dân Pháp với tinh thần yêu nước sáng mãi không quên. Ông là một trong những lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa chống Pháp tại Trung Kỳ Việt Nam, do Việt Nam Quang Phục Hội chủ xướng. Tuy kết quả không thuận lợi và ông bị người Pháp xử tử, nhưng tinh thần chiến đấu và đức hy sinh của Trần Cao Vân vẫn mãi được tôn vinh.
Tiểu sử của Trần Cao Vân
Trần Cao Vân sinh ra tại làng Tư Phú, tổng Đa Hòa, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Đại Nam (nay là xã Điện Quang, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam). Cuộc đời của ông tràn đầy những biến cố: từ việc bị bắt giam ở các ngục Phú Yên, Bình Định vì tham gia cuộc khởi nghĩa của Võ Trứ và liên quan đến "vụ án Trung thiên dịch", đến việc bị đày ra Côn Đảo, ông đã cùng các đồng chí thành lập Việt Nam Quang Phục Hội và liên hệ với vua Duy Tân để khởi nghĩa năm 1916. Tuy nhiên, âm mưu của ông đã bị phát hiện, Trần Cao Vân cùng với Phan Thành Tài, Lê Đình Dương, Thái Phiên bị bắt và tiến hành xử tử. Nhờ sự can đảm của Trần Cao Vân và Thái Phiên khi đã nhận trách nhiệm hết mình, vị vua trẻ yêu nước Duy Tân thoát chết. Trước khi chết, Trần Cao Vân đã đọc bốn câu thơ thể hiện tinh thần của mình:
Trời chung không đội với thù Tây
Quyết trả ơn vua nợ nước này
Một mối ba giềng xin giữ chặt
Thân dù thác xuống rạng đài mây.Đóng góp văn học
Khi đến lúc bị hành hình, Trần Cao Vân đã viết một bài thơ để thể hiện tinh thần quyết tâm của mình:
Đứa nào muốn chết, chết như chơi
Chết vị non sông, chết vị Trời
Chết thảo, bao nài xương thịt nát
Chết ngay, há ngại cổ đầu rơi
Chết trung, tiếng để ngoài muôn dặm
Chết nghĩa, danh lưu đến vạn đời
Chết được như vầy là hả lắm
Ta không sợ chết, hỡi ai ơi!Sự tưởng nhớ
Trong thời kỳ chiến tranh chống Pháp từ 1945 - 1954, một nhóm thanh niên kháng chiến đã được gắn tên là Thanh niên Tiền phong đoàn Trần Cao Vân, để tưởng nhớ tới tinh thần chiến đấu của Trần Cao Vân và các anh hùng yêu nước khác.
Tên của Trần Cao Vân cũng được đặt cho nhiều đường phố và trường học trên khắp cả nước, như Hà Nội, thành phố Hạ Long, thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, Đà Nẵng, Huế, Quảng Nam, Bình Định...
Ảnh: Trần Cao Vân
Đóng góp văn học của Trần Cao Vân đã để lại dấu ấn trong lòng người Việt Nam. Để hiểu thêm về ông và tác phẩm của ông, bạn có thể tham khảo trên Wikisource. Trần Cao Vân cũng là cha của anh hùng LLVTND Trần Thị Lý.
Như vậy, Trần Cao Vân là một người anh hùng yêu nước đã góp phần quan trọng trong cuộc chiến chống Pháp của Việt Nam. Tên ông sẽ mãi được kỷ niệm và tôn vinh trong lòng người dân Việt Nam.
